Nā kau kānāwai no ka wā e kamaʻilio ai

Hiki iāʻoe ke aʻo i keʻano e hana pono ai i kahi kūkākūkāʻana i loko o kahi lāhui civili, pono wale nōʻoe e aʻo pehea e hoʻomohala ai i nā mākau kamaʻilio me nā kānaka. ʻAʻole hiki i kēlā me kēia kanaka ke alakaʻi i kahi kūkā hoʻomaha a maʻalahi. Ma keʻano o ke kamaʻilioʻana, ponoʻoe e hana i ka nui, akāʻaʻole ponoʻoe i ka wālaʻau, ponoʻoe eʻike i ke kumuhana nui o ke kūkākūkā, ponoʻoe e hoʻololi i ka mea kūkā a me ka hoʻolāʻihi lōʻihi hiki iāʻoe ke lilo i meaʻoluʻolu a pilina.

ʻO ka mea mua, ma ke kūkākūkāʻana, e ho'āʻoʻoeʻaʻole e hoʻohana i ka "I" nui,ʻo ka leo moʻomeheu o ka hana e pono ai keʻaʻaʻole, ma ke kamaʻilioʻana me ke kanaka kūkā, nā meaʻoluʻoluʻole iā ia a me nā mea e hoʻonāukiukiʻole ai.

No ka hoʻomauʻana i ke kūkā kamaʻilioʻana, ponoʻoe e koho i nā kumuhana e pili ana i kāu mea pili. ʻO ke kūkākūkāʻana ma kahi'ōleloʻaʻole maopopo i nā poʻe'ē aʻe,ʻaʻole i pololei.

Pono e wehewehe i kēlā me kēia hua'ōlelo me ka maopopoʻole i hiki i kāu hoa ke hoʻomaopopo iāʻoe. Akā i ka manawa hoʻokahi,ʻaʻole ponoʻoe e'ōlelo me ka leo nui, ma kekahiʻano,ʻaʻoleʻoe e hilahila. Inā kū'ē ka hoa pāpāʻekolu i kāu kamaʻilioʻana, aʻo kāu kamaʻilioʻana he mea pilina pili pono, ponoʻoe e lawa a lawa a maikaʻi.

Ma ka hihiaʻole i ka wā e kamaʻilio ai, hiki iāʻoe ke hōʻike e hōʻehaʻiaʻoe iʻole e makemake pahaʻoe e kamaʻilio me nā kānaka'ē aʻe. ʻAʻole hiki iāʻoe ke paʻa i kou mau lima, kekahi mea i hiki ke keʻakeʻa iāʻoe mai ke kamaʻilioʻana a iʻole ke nānā i ka uaki i nā manawa a pau.

I ka kamaʻilioʻana me nā malihini, hiki iāʻoe ke hopohopo a me ka mālie, me ka pilikiaʻole o ka kamaʻilio a me ke kamaʻilio waleʻana i nā mea kūpono, pono ka hoʻomākaukau kūpono. Pono e hoʻomanaʻo i loko o kekahi lāhui iʻikeʻia e like me ke kūlohelohe, kūlana a me ka malu i ka hiki.

ʻO ka nui o nā pilikia i kūkākūkāʻia e hiki keʻano likeʻole, akā, e kūkā waleʻoe no nā kumuhana āu e hilinaʻi nei. Mai haʻi i nā mea pili e pili ana i kāu pilikia, nā pilikia, nā maʻi a me nā kūkākūkā e pili ana i ke aniau.

Ma kāu kūkākūkā me nā mea'ē aʻe he meaʻoluʻolu a hoʻonāukiuki i ka manaʻo o nā mea pili, ponoʻoe eʻoluʻolu a me kaʻike nui.

Me kahi kanaka āu iʻikeʻole ai, hiki iāʻoe ke kamaʻilio e pili ana i kaʻilikai,ʻoiai,ʻo kēia kumuhana ka mea kūponoʻole i ka hakakā aʻaʻoleʻoe e pono e piʻi mai me kahi kumu no ke kamaʻilio.

Ma ka hālāwai kūkāʻana me kahi malihini, maikaʻi eʻole e kamaʻilio i nā kumuhana a me kāu ola. Ma hope o ke kamaʻilioʻana no kaʻilikai, hiki iāʻoe ke hoʻomaka e kamaʻilio ma ke kumuhana o ka leka uila, nā nūpepa a me nā nūpepa. I ka hopena, hiki iāʻoe keʻimi i kahi kumuhana kūikawā no ka mea pili.

I ka wā e hoʻokipaʻia ai nā malihini i ka home, me ka manaʻoʻole no nā mea a pau, he leo pōkole aʻaʻohe mea e hopohopo ai. I kēlā manawa kūponoʻole no nā mea a pau, hiki iāʻoe ke hana i nā mea a pau me ke kī a me ka keke a e hoʻomaka hou ana ka pilina.

ʻO ke kūkākūkā o kahi kūkāʻana, he hana nui loa ia,ʻaʻole hiki i nā mea a pau ke alakaʻi. E komo pū lākou i loko o ka kūkākūkāʻana i ka manawa hoʻokahi, akā e wehewehe ana i nā manaʻo o ka kūkākūkāʻana e pili ana i nā kumu i hoʻounaʻia i lilo i kumuhana no ka kūkāʻana. No ka paleʻana i ko lākou mau kūlana, pono e hāʻawi i kā lākou mau mea maopopoʻole e pili ana i ka mea iʻikeʻoleʻia e ka mea hakakā. Mai hoʻohana i kēlā mau'ōlelo i ka manawa e kamaʻilio aiʻoiai he "mea kālā", "piko", "hoʻonāukiuki", ma kekahi hihia e hōʻehaʻole i ka mea pili. Ma ke kūkākūkāʻana, ponoʻoe e hōʻole i kekahi mau hua'ōlelo. ʻAʻole e lilo ka haunaele i mea paio a maʻalahi paha ke paleʻoe i kou manaʻo, a mai ho'āʻo e hōʻeha i kāu mea paio.

Hiki i ka mea hoʻonaʻauao a pilikua i ka wā e kamaʻilio aiʻaʻole e haʻi i nā poʻe a puni e pili ana i kā lākou hana,ʻohana a me nā keiki, ola pilikino, nā maʻi, nāʻike a me nā hana. ʻAʻoleʻo ia e kamaʻilio e pili ana i kāna hana i ke kakahiaka. ʻAʻole hiki i ka meaʻike a hoʻonaʻauao i ka'ōlelo haʻalulu.

Inā makemakeʻoe e kamaʻilio e pili ana i keʻano kumuhana, ponoʻoe e pane maikaʻi aku e piliʻole iāʻoe. Ināʻoe i lohe e'ōhumu wale ana lākou iāʻoe, mai hoʻoloheʻoe. ʻO ka manawa pinepine hiki iāʻoe ke kūkākūkā i nā kumuhana e pili ana i kaʻike o nā poʻe kama'āina,ʻaʻole lākou e kākoʻo i nā kūkākūkāʻana, no ka meaʻaʻole i hewa.

Ma nā keʻena liʻiliʻi,ʻaʻoleʻoe e pono e hoʻomaka i kahi kamaʻilio me nā mea e likeʻole i kāu mau hulina, he kūponoʻole ia, aʻaʻole ponoʻoe e kamaʻilio me nā hōʻailona eʻike waleʻia e kekahi poʻe. Inā he emi ma lalo oʻehiku mau kānaka i loko o ka hui, ponoʻoe e mālama i kahi kūkā kamaʻilio nui,ʻaʻole i nā kūkākūkā'ē aʻe. Mai kamaʻilio me nā poʻe'ē aʻe i nā 'ōlelo'ē aʻe i paneʻole ai kāu mau kauā.

ʻAʻole maikaʻi i ka hoʻopilikiaʻana i nā mea maʻamau i ka manawa o ke kūkākūkāʻana, i ka mea nui inā uaʻelemakule kekahi. Mai haʻi i ka mea haʻi moʻolelo, hoʻoponopono i nā hewa i nā hua'ōlelo, hoʻopauʻia kahi hua'ōlelo no ia.

ʻAʻole kūpono ka haʻiʻana i nā manaʻo i nā mākua, akā i nā'ōpio wale nō e hiki iā lākou ke hana i ka launa a me kaʻoihana ma ke ala.

Mai noi aku i kāu hoa e pili ana i kona mau maʻi,ʻoiai inā uaʻikeʻo iaʻaʻoleʻo ia i manaʻo maikaʻi i kēia manawa a iʻole i hele muaʻia i loko o ka haukapila. Inā makemake ka mea noi, e haʻiʻo ia i kona maʻi.

Mai nīnau aku i ka poʻe a me ka nui o ka waiwai a lākou e loaʻa ai - hanaʻino loa ia. He pololeiʻole ka noiʻana i nā wāhine a me nā kaikamāhine kāne e pili ana i kā lākou mareʻana a iʻole he kumu pahaʻaʻole lākou e mare, e noʻonoʻo e pili ana i kēia mea a hoʻomaka e kamaʻilio ma nāʻano kumuhana.

Inā haʻalele kekahi kanaka me ka weheweheʻole a pili paha i ka hana, mai noi akuʻoe no ka weheweheʻana mai iā ia. Inā hōʻikeʻiaʻoe i ke kumu e haʻalele ai,ʻaʻole ponoʻoe e hoʻopau iā ia a mai ho'āʻo e hāʻawi i ka'ōlelo aʻo.

I loko o nāʻoihana paʻahana, pono nā kānaka a pau e hana i nā mea mahalo i nā wāhine e pili ana, akā, e hana pololei ia,ʻaʻole i kaʻole. Pono pono e kamaʻilio mālie, wiwoʻole aʻaʻole ikaika, akā ma keʻano likeʻole, me ka komoʻoleʻana i nā kūkākūkāʻana. Ma keʻano mahalo, paneʻia me kahi hua'ōlelo pokole.

Ma keʻano anuanu a me ka'ōlelo maʻaʻole a me ka noʻonoʻoʻole e kūpono ke paneʻana me kaʻoluʻolu, hoʻokahi minute o ke kūmau ma hope o ka hoʻopuka maikaʻiʻana o ia mau'ōlelo, a ma hope oʻelua mau minuke, e hoʻomaka kekahi e kamaʻilio ma kekahiʻano'ē aʻe. Inā hoʻomau ka mea e haʻi i kāna mau'ōlelo maʻaʻole a me nā'ōlelo hōʻeuʻeu e hiki ai ke alakaʻi i nā poʻe'ē aʻe i ka hilahilaʻole, a laila e hoʻopau kekahi o nā mea i ke kai.

Mai haʻi nui i nā'onikala, akā,ʻaʻole e hoʻonele i nā kānaka. He maikaʻi ke haʻiʻana i nā moʻolelo e pili ana i kahi kumu,ʻaʻohe hopena a me kaʻoluʻolu. ʻO kahi kanaka e ho'āʻo ana e hoʻopili i kona manaʻo a me nā'ōleloʻawaʻawa hilahilaʻole, ma ka hapanui o nā manawa, e hōʻoia i ka manaʻoʻino i nā mea'ē aʻe.

Ponoʻoe e hiki ke kūkā wale, akā, e hoʻolohe pū. Mai nānā i ka mea pili me nā maka i "haʻaleleʻia", i hiki ai ke noʻonoʻoʻoleʻia kou manaʻoʻole a me nā manaʻo. Ke haʻi aku kekahi iāʻoe i kekahi mea, he meaʻino ke kāohiʻia e kekahi poʻe'ē aʻe, e nānā, e rumumu i loko o keʻeke, i nā manawa a pau e nānā i kāu wati a hoʻopiʻi paha i kou nānā i ka nānāʻana i ke kelepona. Pono pono e nānā i ka mea hihia me ka ukupanee a mai kēlā manawa i kēia manawa e hoʻokomo i nā manaʻo e hoʻonui ana i kēlāʻano kūkākūkā iāʻoe. Ināʻo ke kumu o ka kamalaʻau āu i lohe ai, pono koke ia eʻike i ka "ʻAe, ua lohe au a uaʻike wau no ia mea", a laila,ʻaʻole e uhaki i kuʻu hoa. ʻO ka polite a me ke kanaka kū,ʻaʻole loa i ka wā e kamaʻilio ai,ʻaʻole ia e kaohi i ka moʻolelo o kekahi kanaka, inā paha ua loheʻo ia i nā manawa he nui.

No nā kaikamāhine a me nā keikikāne i hala 18 nei mau makahiki, e huliʻoe iā "ʻoe". Ma mua me kahi kanaka iʻikeʻia e hiki iāʻoe ke hoʻomaka e kamaʻilio ma "ʻoe", akā ma hope o ka maopopoʻana i ka mea i makemake i kēia mea.

He mea koʻikoʻi nā hana a me nā hanaʻana i ka manawa o ka kūkākūkāʻana, aʻo ka maʻalahi o kā mākou kamaʻilioʻana a me keʻano o ka'ōlelo. Pono kāu mau hana e hōʻike a mahalo nuiʻia, akāʻo ka mea nui,ʻaʻole ia e hoʻopau i kāu mau hana.