I ka makahikiʻehiku aʻeiwa mau makahiki, ua ulu wikiwiki ka hana a ke keiki, kaʻike a me ka noʻonoʻo: he mau hōʻailona no ka hoʻololiʻana i ke aoʻelemakule a me ka maʻalahi o kāna mau hana. Mai ka makahikiʻehiku i hoʻomaka ke keiki e hele i ke kula. Hiki i nā papa ma ia mea ke kōkua i ka pihaʻana o ke keiki i ka pihaʻana o nā makahiki he eiwa. I ke kūkuluʻana i kahi keiki mai nā makahikiʻehiku a hiki i ka makahiki 9, hiki i kekahi mau wahi nui eʻikeʻia: ka uluʻana o ke kino, ka hoʻomohalaʻana i nā manaʻike (me ka hiki ke hoʻonā i nā pilikia a me ka hoʻonāhua), ka hoʻouluʻana i ka mana no kaʻike pilikino a me nā pilina pilikanaka. Hiki ke hoʻohālikelikeʻia ke kaʻina hana o kaʻike i keʻano o ka manaʻo, kaʻike a me ka memori.
Ka hopena o nā mākua
I ka pihaʻana o nā makahiki heʻehiku, hiki i ke keiki keʻae i nā mākua e alakaʻi i kona ola ma keʻano eʻike ai lākou. ʻOiai ke keiki e ulu nei he kanaka, uaʻaeʻo ia i nā mākua e koho i kahi noho, meaʻai, kula, a me kahi hoʻomaha. I kēia makahiki, he holo kaʻa, puke, kamepiula, mea hoʻolimalima, kahi manawa he kiʻi kamepiula maʻalahi. ʻO nā makahikiʻehiku, ma keʻano he kūlana, uaʻano like me nā mea i loko o nā lole a me nā hana.
Nā hiʻohiʻona nui o ka hoʻomohalaʻana i kahi keiki o ka makahiki waena (6-12 mau makahiki):
• ka hauʻoli o kaʻike i ke ao ma waho o kaʻohana;
• ka hoʻomohala kanaka;
• ka puka hou mai o nā pono o ka pono;
• ka hoʻomohalaʻana i nā mākauʻike.
Nā māhele moʻe
ʻO nā keiki ma waena o nā makahikiʻehiku a meʻeiwa ke hilinaʻi nui nei i ka mea maikaʻi, kaʻino, ka mea e hoʻopaʻiʻia no lākou, a me ke kumu i mahaloʻia ai lākou. ʻO ko lākou uluʻana ma ke kahua wāʻo ka liloʻana o nā loina olakino i mea nui o ke ola. Eia naʻe,ʻo kā lākou mau'ōlelo kūpono e pili ana i ka maikaʻi a me kaʻino ka mea i kaupalenaʻia:ʻaʻole lākou e hoʻomaopopo i waena o ka manaʻo kūpono a me ka pōʻino. Eia kekahi laʻana, hiki iāʻoe ke nīnau i ke keiki i keʻano o ka hana hewa āna i manaʻo ai heʻoi aku ke koʻikoʻi:
• Ke lawe nei ke kaikamahine i nā kīʻaha, nā lole a me nā papa ma ke pā. Hele ke kaikamahine, hāʻule ka pā mai kona mau lima, a naha nā ipu porinela a pau. Ke huhū nei ke keiki i kona makuahine a hoʻolei i ka papa ma ka papahele me ka huhū; ua moku ka pā. Eʻike ka hapanui o nā kamaliʻi i ka hihia mua i hana ai ke kaikamahine i kekahi hana kolohe nui loa, no ka mea ua uhaʻiʻo ia i nā kīʻaha. Eia naʻe, i ka pihaʻana o nā makahiki heʻelima aʻeiwa, hiki i nā keiki ke hoʻomaopopo maopopo i ka mea nuiʻaʻole ka hopena o ka hana, akā, ka manaʻo. Hiki ke hoʻoikaikaʻia nā keiki ma waena o nā makahikiʻehiku a meʻeiwa e hana. Hoʻomaka lākou e hoʻohana i nā loiloi maʻalahi, a ma ka wā e hiki mai ana lākou e hoʻolālā i kahi manaʻo noʻonoʻo e kōkua i ka hoʻoponoponoʻana i nā pilikia o ka nohona. Hiki i nā keiki ke hele i kēia wā ke hoʻopili i nā pīpī e like me ko lākou uluʻana, ma muli o ko lākou hiʻohiʻona, akā, hikiʻole ke hōʻoia, e like me ka hopena i kēia: "Ināʻoi aku ka kiʻekiʻe o ka pepeʻi A i ka pepeke B, akā ma lalo o ka pepeʻi b,ʻo wai ka piʻi ke kiʻekiʻe?" ʻO ka hopena e pono ai ka manaʻo kuhihewa a me ka noʻonoʻo kūpilikiʻi, e like me keʻano kūpono, e hoʻomaka i ke kūkuluʻana i nā makahiki 10-11.
ʻOiaʻiʻo a me Fiction
ʻO ka hiʻohiʻona o nā moʻomeheu pono a me ka makemake eʻimi i kaʻoiaʻiʻo loa e loaʻa i nā keiki ke hoʻomaka lākou e kānalua i ka nohoʻana o Santa Claus a nīnau i nā mākua e pili ana i ka make. I ka pihaʻana o nā makahiki heʻewalu, hiki i nā keiki ke haʻi mua i kaʻoiaʻiʻo mai ka moʻolelo moʻokalaleo aʻaʻole lākou e manaʻoʻiʻo i ka laweʻiaʻana o nā keiki e ka pila. I ka pihaʻana o nā makahiki heʻewalu, he nui nā keiki: makemake lākou i nā moʻolelo e pili ana i nā kānaka maoli i hōʻike i ka ikaika a me kaʻike, aiʻole i nā mākua a mau keiki paha i hoʻoikaika i nā mea hikiʻole. Ma kēia makahiki, he nui nā keiki eʻike i ka honua o nā puke a hauʻoli i ka heluheluʻana, i loko o nāʻohana i makemake ai nā mākua e heluhelu a me ke nānāʻana i ka TV. Ke hoʻomau nei ka hoʻomauʻana o ka mākaukau moto o ke keiki i ka wikiwiki, aʻo kēia, hui pū me ka ikaika a me ke ahonui indomble, ua hiki iā ia ke hana i nā hana hana likeʻole, huki, hoʻohihi a pāʻani i nā mea hana likeʻole, e like me ke kaʻa kaʻa.
Ka hoʻomohalaʻana o ka'ōlohelohe
Pono ka hoʻomauʻana i ka hoʻomanawanui a me ke ahonui e hoʻopau i nā hana. ʻO nā keiki i piha i nā makahiki heʻehiku a me kumamaiwa ke mau lā i kekahi mau lā a ua luhi lākou a ua lilo i mea huhū a kaumaha. Hiki paha iā lākou ke kiʻiʻole, akā, uaʻano nāwaliwali ka pilina a me ka hoʻomanawanui i kēia mau makahiki. Inā nāwaliwali nā keiki, hoʻomaka lākou e hana e like me keʻano liʻiliʻi. Akā hoʻi, e hoʻomaka ana mai ka piha oʻewalu mau makahiki aʻoi aʻe ka mākaukau o ke keiki, akā, ua emi ka mea maʻamau ma luna o nā mākua aʻaʻoleʻo ia e like me ka nui o nā keiki'ōpio. He mea nui e loaʻa i ke keiki ka hoaaloha maikaʻi a hiki iā ia ke pāʻani a kamaʻilio no nā hola me ka hanaʻole o nā mākua.
Nā pāʻani hoʻonani
ʻO nā keiki iʻehiku aʻeiwa mau makahiki he nui ka ikaika e pono ai lākou i kaʻoihana kino, e like me ka tennis, kaʻauʻau, ka pīpeka, ka holoʻana, ka walaʻau hula, nā hakakāʻana a me nā hoaaloha (e pili ana kēia i nā keikikāne: ke hakakā a me ka hakakā mau kaikamāhine nā hua'ōlelo, ma mua o ko lākou hahauʻana kekahi i kekahi). He ikaika nā pāʻani a nā keiki i kekahi manawa i ko lākou mau mākua a me nā kumu. No laila,ʻaʻole ia he mea kupanaha no ka pono o nā keiki o kēia'ōpiopio e hiamoe ma kahi o 70 hola o ka pule,ʻo ia hoʻi, 10 mau hola i kēlā me kēia pō. He nui nā keiki e moe iki ana, akā kauka nā kauka e hoʻomau i ka luhi mau loa i hanaʻia ma muli o ka hiamoe e pili ana i ka hoʻonaʻauaoʻana a me ka uluʻana i ke kaiaulu.
Nā koi e pili ana i ka meaʻai
ʻO kaʻaiʻoleʻaiʻole kekahi kumu e hopohopo ai i nā kauka a me nā mākua o nā keiki i kēia mau makahiki. ʻO ka pinepine,ʻaʻoleʻai nā keiki i ke kakahiaka i ka home, eʻai i ka'ōhihi kakahiaka ma kahi maloʻo a me ka'overeat i ka pō. Manaʻo nā poʻeʻahahui a me nā kumu no ka hana maikaʻi i ke kula a me nā hana kaiaulu maʻamau, pono nā keiki i kaʻai kaulike ma ka home a me ke kula.